Aïoli to popularne piątkowe danie serwowane w regionie Prowansji.

Zazwyczaj w wielu polskich domach w piątek na obiad serwuje się rybę.

Natomiast w Prowansji w porze piątkowego obiadu, na stole króluje jedno danie – prowansalskie aïoli (czyt. ajoli).

W dzisiejszym wpisie opowiem Ci, co to za wyjątkowe danie oraz
w czym tkwi jego prawdziwy sekret.

Co to jest aïoli?

Aïoli to jedno z podstawowych dań kuchni prowansalskiej.

To zasadniczy element stołu w Prowansji i podstawa tożsamości kulinarnej tego regionu.

Mówiąc o aïoli z jednej strony należy mieć na myśli cały posiłek, a z drugiej jest to gęsty sos towarzyszący daniu – dokładnie o takiej samej nazwie.

Czasami danie aïoli nazywane jest także „grand aïoli” (czyli duże ajoli) lub „aïoli royal”, (królewskie ajoli).

Ile gospodyń czy szefów kuchni, tyle możliwych wersji i kombinacji tego przepisu.

Aïoli serwowane w różnych domach czy restauracjach może się różnić, jeśli chodzi o poszczególne składniki.

Skład dania może być także zróżnicowany ze względu na porę roku, jako, że często dodaje się do niego sezonowe warzywa.

Danie aïoli

Jest to proste, a jednocześnie pyszne i zdrowe danie składające się
z produktów ziemi i morza.
Są to warzywa, ryba oraz skorupiaki gotowane na parze lub w osolonej wodzie.

Warzywa, które najczęściej możemy znaleźć na talerzu to: marchewka, ziemniaki, bataty, fasolka szparagowa, burak, brokuł, kalafior, pietruszka, por, seler naciowy, rzepa, czasami pomidorki koktajlowe i karczochy.

Nie może także zabraknąć gotowanych jajek.

Wszystkie warzywa serwowane są z rybą (zwykle dorszem), mulami oraz gęstym sosem aïoli, o którym więcej opowiem poniżej.

Czasami do tradycyjnej wersji tego dania dodaje się mięso (wołowinę lub jagnięcinę) oraz ślimaki czy krewetki.

Sos aïoli

To właśnie w nim tkwi cały sekret, który nadaje prawdziwy charakter daniu .

Wokół sosu aïoli w Prowansji narodziło się wiele legend.

Prawdą jednak jest, że każda gospodyni, czy też każdy szef kuchni ma swój własny, sekretny przepis, który powoduje, że całe danie smakuje wyjątkowo.

Ten tajemniczy przepis często przechowuje się w starych, pożółkłych zeszytach, które są strzeżone niczym księgi wiedzy magicznej.

A następnie przekazywane są z pokolenia na kolejne pokolenie.

Sos aïoli powstaje z połączenia oliwy i czosnku oraz majonezu.

To wszystko jest mieszane z wielką starannością w moździerzu.
Niezmiernie ważna jest także konsystencja – sos nie może być ani za gęsty, ani za rzadki.

Teoretycznie sos aïoli można kupić w słoiczkach w którymś z supermarketów, jednakże z prawdziwym, domowym sosem z reguły nie ma on niestety nic wspólnego.

Wszystkie składniki dania – warzywa z rybą i skorupiakami oraz sosem mogą być ułożone na talerzu dowolnie, jak na zdjęciu poniżej:

Lub też poszczególne składniki mogą być ułożone dookoła sosu, w taki sposób:

Tak przygotowane danie podawane jest z chlebem i winem. Oczywiście najlepiej smakuje z którymś z lokalnych win z Prowansji 😉 .

W zależności od gospodyni domu lub restauracji, w której spożywamy ten przysmak, aïoli może mieć nie tylko różne warianty, jeśli chodzi o skład, ale może mieć także różną wielkość.

Od skromnych porcji, jak tutaj:

Aż po wersje „na bogato”:

Piątkowe aïoli to bez wątpienia jeden ze skarbów kuchni prowansalskiej.
To sztandarowe danie tego regionu i prawdziwy klasyk prowansalskiego stołu.

Często najlepsze aïoli to takie, które jest serwowane w domu na prowansalskiej wsi lub w jednej z małych, rodzinnych restauracji, gdzie tajemny przepis na sos jest przekazywany z pokolenia na pokolenie.

Gdzie zazwyczaj córka od małego zaglądała matce przez ramię przygotowującej danie, pamiętając każdy gest, każdą ilość, każdy tajemny składnik i każdą towarzyszącą sztuczkę.

Wielbicielką tego prowansalskiego dnia była słynna francuska pisarka Colette, która mieszkała w Saint Tropez.

To danie przypadło jej kubkom smakowym tak bardzo do gustu, że ponoć wcale nie czekała aż do piątku, aby serwować go swoim gościom – pisarzom i malarzom przyjmowanym na tarasie swego domu.

O Colette przeczytasz więcej tutaj:
https://francuskiswiat.pl/colette-skandalistka-z-saint-tropez/

Aïoli to danie, które można podawać o każdej porze roku.

Będzie pysznie smakowało zarówno na ciepło zimą przy kominku, czy przy jesiennym deszczu, jak również w wersji na chłodno – upalnym latem.

Aïoli to z jednej strony prawdziwie królewska uczta, a z drugiej – przepyszne święto zwyczajności.

Jest to posiłek serwowany najczęściej w gronie rodziny lub przyjaciół, w serdecznej atmosferze.

Spożywane w jednej z lokalnych restauracji, z lampką ulubionego wina jest prawdziwą rozkoszą dla podniebienia.

To prawdziwy, kulinarny rarytas dla tych, którzy jedzą smacznie, zdrowo i kolorowo.

Dlatego, jeśli będziesz w Prowansji pamiętaj, że vendredi, c’est aïoli – (co oznacza w wolnym tłumaczeniu: piątek to ajoli, w piątek je się ajoli).

Bon appétit 😉 .

Jeśli ta kulinarna podróż do Prowansji podobała Ci się, będzie mi miło, jeśli dasz mi o tym znać w komentarzu ❤️.

Pozostając w pysznych, a jednocześnie interesujących tematach kulinarnych, zapraszam Cię także do lektury poniższych wpisów:

https://francuskiswiat.pl/krolowa-jest-tylko-jedna-czyli-jej-wysokosc-ostryga-%e2%81%a3%e2%81%a3/

https://francuskiswiat.pl/verinki-francuskie-mini-pysznosci/

https://francuskiswiat.pl/jezowce-kolczaste-pieknosci-prowansji/